Aspir Çiçeğinden Süperkritik Karbondioksit Ekstraksiyonu İle Doğal Boya Eldesi Ve Uygulanabilirliği
Hazırlayanlar:Ayşe Murathan, Ayşe Murathan, D. Okan Bozkırlı
Proje Özeti
Aspir, gıda, kozmetik ve ilaç sanayinde kullanılmaktadır. Çeşitli işlemlerle aspirden boyar madde elde etme sırasında oksidasyon ve fazla sıcaklık uygulaması sonucunda ürünün karakteri bozulmakta, renk ve koku kalitesi düşmektedir. Bu çalışmada, süperkritik akışkan ekstraksiyonu kullanılarak aspir boyar maddesinin eldesinin yanı sıra gıda ve tekstil sanayiinde uygulanabilirliği araştırılmıştır. Çözücü madde olarak karbondioksit seçilmiştir. Süperkritik karbondioksit ekstraksiyonunda aspir boyar maddesi verimi üzerine, sabit sıcaklıkta, sürede ve akış hızında basınç ve madde miktarının etkisi tanımlanmıştır. Ekstraksiyon sonucu elde edilen boyar maddelerin analizi ATRFTIR ve UV-spektrofotometre kullanılarak yapılmış ve ürünün içerdiği bileşenler ortaya çıkarılmıştır. Yapılan ekstraksiyon deneyleri 35 santigrad derece sıcaklık ve 75, 80, 85 atm basınç değerlerinde 15 g aspir kullanılarak yürütülmüştür. Pompa şartlarında CO2’nin akış hızı 107 mLdakikada tutulmuştur. 150 dakikalık deney süresi sonucunda ekstraksiyon hızı 0, 006 mLdakika olmuştur. Alınan örnekler ATRFTIR ve UV-spektrofotometre ile analiz edilmiştir. Sabit gaz akış hızında ve sabit sıcaklıkta ekstraksiyon basıncının artırılmasıyla ürün veriminin arttığı gözlenmiştir. Düşük sıcaklıkta çalışıldığından, aspir çiçeğinde bulunan aspir sarısının antioksidan özelliğini yitirmemekte ve enzimatik yapıyı bozmamaktadır. CO2 gazının apolar yapıda ve kararlı olması, kokusuz, zehirsiz, ucuz ve kolay bulunabilir olması ekstraksiyon verimini artırmıştır. ATRFTIR ve UV spektrum analiz sonuçlarına göre de elde edilen aspir sarısının literatürle uyumlu olduğu görülmüştür. Bu çalışmanın en önemli özelliği de doğal gıda boyası olması, hiçbir katkı maddesi içermemesi ve antioksidan özelliğini yitirmemesi sebebiyle doğrudan doğruya kullanılabileceğidir.